Drodzy Przyjaciele, spotkajmy się w 2021 roku. 30 maja pod pomnikiem Adama Mickiewicza w Wilnie! Jak to tradycyjnie bywało, podczas inauguracji kolejnego, XXVIII Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią”. A z tymi z Państwa, którzy nie będą mogli przybyć, będziemy się spotykać w przestrzeni wirtualnej. Zapraszam do odwiedzania naszych portali – nie zabraknie na nich Wilna oraz informacji, związanych z naszą działalnością. Do materiałów festiwalowych, prezentowanych od 23 listopada do 31 grudnia 2020, można powrócić m.in. na www.znadwiliiwilno.lt
Dziękuję za możliwość bycia razem, za udział w „Powrotach Poezji nad Wilię”, za wsparcie i życzliwość, za przekazywanie naszych linków dalej. Podzielcie się uwagami na temat wykonanej pracy, zapraszam do stałej współpracy.Przyjmijcie najlepsze życzenia noworoczne, przede wszystkim zdrowia. Bądźmy razem nadal!Romuald Mieczkowski, w imieniu Realizatorów „Powrotów Poezji nad Wilię”Maj nad Wilią, fot. Bartosz Frątczak
Powroty Poezji nad Wilię. Im memoriam.Wśród gości Międzynarodowych Festiwalów Poezji „Maj nad Wilią” pozostaną w naszej pamięci Ci, którzy odeszli w mijającym roku 2020 – wybitny aktor, urodzony we Lwowie Wojciech Pszoniak iJanusz Ireneusz Wójcik, poeta i animator kultury, organizator „Najazdów Poetów na Zamek Piastów Śląskich w Brzegu”. Wspominają Ich Elżbieta Szymańska i Romuald Mieczkowski
Powroty Poezji nad Wilię. Zapraszamy w niezwykle pasjonującą podróż Koleją Transsyberyjską, śladem książki-albumu Piotra Malczewskiego. Z jej autorem i wydawcą Piotrem Brysaczem rozmawia Romuald Mieczkowski. Mowa będzie o podróżach „płackartą” (najtańsze bilety kolejowe z miejscem do spania w ogólnym wagonie) i specyficznej subkulturze podróżowania, o niezwykłej florze i faunie, a przede wszystkim o ludziach, o historii budowy trasy, z przytoczeniem wielu polskich wątków…
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2019 (26). Wydaje się, że to było tak dawno… A przecież to ubiegłoroczny „Maj”. Byliśmy pierwsi w Wilnie, którzy zwrócili uwagę na setną rocznicę odrodzenia działalności Uniwersytetu Wileńskiego – w gmachu dzisiejszej litewskiej ASP, na byłym wydziale Sztuk Pięknych USB odbyła się konferencja, podczas której wygłoszono referaty. Natomiast festiwal zainaugurował występ Tadeusza Wożniaka. Pierwszy raz w festiwalu uczestniczyła m.in. Bogumiła Żongołłowicz z Melbourne, spowinowacona po mężu z ks. Bronisławem Żongołłowiczem, prof. Akademii Duchownej w Petersburgu i na USB w Wilnie, wiceministrem w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego RP. Z Chicago dotarł filmowiec Piotr Latałło, z Londynu – Adriana Kulig; z Polski przybyła prof. Zofia Zarębianka, z Torunia – dr Małgorzara Geron, z Raby Wyżnej na Podhalu – Joanna Słodyczka, z Warszawy – poeta Grzegorz Walczak, artystka malarka Beata Walczak, a także historycy Tomasz Kuba Kozłowski oraz dr Jan Skłodowski. Pragnę odnotować wizytę w Litewskim Centralnym Archiwum Państwowym, gdzie dzięki uprzejmości kierownictwa i Elżbiety Šimelevičienė przygotowano materiały, związane z ks. Żongołłowiczem, a także dot. Czesława Miłosza, Teodora Bujnickiego, braci Mackiewiczów, Romana Kacewa (późniejszy Romain Gary). Byliśmy w Borejkowszczyźnie, w Muzeum Władysława Syrokomli, dotarliśmy na tereny tzw. Republiki Pawłowskiej / Paulavos Respublika. Tutaj we wsi Pawłowo, jak nazwał Merecz jej nowy właściciel – kanonik wileński, ks. Paweł Ksawery Brzostowski, powstała …republika samorządowa, zaś w 1769 roku zastąpił on pańszczyznę czynszem i nadał chłopom wolność. Zahaczyliśmy o pałac Balińskich, spotkanie muzyczno-poetyckie odbyło się w pałacu Wagnerów w Solecznikach. Gościliśmy EMiGRĘ, czytaniem wierszy upamiętniliśmy Celę Konrada, a podczas Biesiady odbył się Turniej Jednego Wiersza Młodych. Był to ostatni odcinek naszego archiwum, pełne publikacje nt. festiwalu znajdą Państwo w archiwalnych numerach „Znad Wilii”.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2018 (25), część 2. Zdjęcia: Maciej Mieczkowski, Bartosz Frątczak – W części artystycznej wystąpili goście specjalni – Joanna Moro – aktorka z Warszawy, odtwórczyni roli Anna German w serialu TV, urodzona w Wilnie, z koncertowym powrotem do swego rodzinnego miasta (pieśni, które śpiewano w jej rodzinie) i Stanisław Soyka z poezją w swojej muzyce – pierwszy raz w Wilnie. W pałacu Balińskich w Jaszunach wiersze Miłosza czytał Wojciech Pszoniak (też pierwszy raz w Wilnie!), zaś w przekładzie na litewski wiersze noblisty czytała poetka i aktorka Birutė Mar. Zapamiętał się występ poety z Białorusi Andreja Chadanowicza, który rapował swój wiersz. Prezentacjom poetyckim towarzyszyły improwizacje jazzowe na saksofonie Jana Maksimowicza. Grzegorz Kasdepke z Birutė Jonuškaitė wystąpił przed dziecięcym audytorium w Wilnie i Solecznikach. Z ciekawymi prelekcjami wystąpił Tomasz Kuba Kozłowski z Domu Spotkań z Historią w Warszawie. W panelu, który odbył się na Uniwersytecie Wileńskim, uczestniczył nestor dziennikarstwa polskiego, pochodzący z Druskienik Marian Turski i autor książki pt. Pohulanka, urodzony w Wilnie Mirosław Ikonowicz. Był Stanisław Zawiśliński. Do tej plejady znakomitości należy dodać Dorotę Masłowską, której Wojnę polską-ruską zlitewszczył poeta i tłumacz Vytautas Dekšnys. Obok niej w Związku Pisarzy Litwy wystąpił Piotr Łubieński ze swoją książką Dwanaście srok za ogon. Natomiast w spotkaniu nt. translatorskie i współpracy tamże prócz Birutė Jonuškaitė uczestniczyli m.in. poeta Vladas Braziunas, tłumaczka Irena Aleksaitė, Joanna Tabor. Była Środa Literacka, była kolejna edycja Festiwalu filmowego EMiGRA, była biesiada, sporo się działo – a o tym wszystkim można się dowiedzieć dokładniej w archiwalnych już numerach kwartalnika „Znad Wilii”.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2018 (25), część 1. XXV Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” – upływał „Pod znakiem 100-lecia odzyskania niepodległości”, a w dodatku był jubileuszowy, choć przyznam, że nie należymy do tych, co rusz obchodzącą jakąś własną rocznicę. Tym razem zrobiliśmy wyjątek, a festiwal uświetniła duża grupa pisarzy, poetów, publicystów, artystów – z 12 krajów, różnych zakątków Polski. Była m.in. Renata Putzlacher-Buchtova z Czech, Andrej Chadanowicz z Mińska, Swen Otto i jego żona Lily – slawiści w Austrii, pochodząca z Wileńszczyzny Leokadia Komaiszko z Liège, byłe wilnianki – Mirosława Wojszwiłło z USA i Alicja Rybałko z Niemiec, Stanisław Zawodnik z Genewy, a z Amsterdamu Marcin Worotyński – syn poety Sławomira Worotyńskiego. Z Polski przybyła m.in. Helena Skonieczka – wnuczka Wandy Niedziałkowskiej-Dobaczewskiej (1892-1980) międzywojennej pisarki w Wilnie, Tomasz Kuba Kozłowski, przebieg festiwalu w Programie I Radia Polskiego relacjonował Krzysztof Renik, któremu towarzyszyła Elżbieta – Dziuk-Renik oraz duża grupa poetów, część z nich nie po raz pierwszy. W części artystycznej XXV MFP „Maj nad Wilią” wystąpiła po raz pierwszy w swym rodzinnym mieście aktorka pochodząca z Wilna Joanna Moro z recitalem piosenki międzywojennej, ciepło przyjęto Stanisława Soykę, wiersze (Miłosza) czytał Wojciech Pszoniak, obaj byli w Wilnie po raz pierwszy. Przed dziećmi i młodzieżą wystąpił Grzegorz Kasdepke, którego książka Chcę być księżniczką ukazała się w języku litewskim. Wyprawę śladami niepodległości Marszałka rozpoczęliśmy na Rossie, przy płycie Mauzoleum Serca Józefa Piłsudskiego i Jego Matki. Uczestnicy festiwalu w tej nekropolii, składając kwiaty oddali także hołd ojcu niepodległości litewskiej – Jonasowi Basanavičiusowi. A dalej już przystanki były w Pikieliszkach / Pikeliškės, Powiewiórce / Pavoverė), Bezdanach / Bezdonys z finałem w Zułowie / Zalavas. Ciąg dalszy w 2 części.
Powroty Poezji nad Wilię – Dominika Ostałowska czyta biografię Anny WalentynowiczDominika Ostałowska czyta fragmenty książki biograficznej o Annie Walentynowicz „Walentynowicz. Anna szuka raju” Doroty Karaś i Marka Sterlingowa (Wydawnictwo Znak, 2020). Nagranie z dnia 21.11.2020 r. powstało w ramach 27. edycji Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią”, realizowanego on-line w listopadzie i grudniu 2020 pod hasłem Powroty Poezji nad Wilię. Organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie Znad Wilii, partnerami są Mazowiecki Instytut Kultury i Fundacja Emigra.
Powroty Poezji nad Wilię – spotkanie z Markiem SterlingowemZ współautorem książki „Walentynowicz. Anna szuka raju” (Wydawnictwo Znak) – Markiem Sterlingowem, rozmawiają dziennikarz Michał Ogórek i poeta oraz prawnik z Gdańska – Tomasz Snarski. „Walentynowicz. Anna szuka raju” to nie tylko rzetelne biograficzne śledztwo, ale wciągająca opowieść o kobiecie, której życie było nierozerwalnie związane z najważniejszymi wydarzeniami w powojennej Polsce. Autorzy książki – Dorota Karaś i Marek Sterlingow, dotarli do nigdy nie publikowanych archiwalnych nagrań i dokumentów. Odwiedzili rodzinę Anny w Ukrainie, skłonili do zwierzeń jej syna, Janusza Walentynowicza. Rozmawiali z przyjaciółmi i przeciwnikami Anny: Lechem Wałęsą, Bogdanem Borusewiczem, Hanną Krall, Krzysztofem 2, agentem, który zaważył na relacjach Anny z Wałęsą. Przeczytali w IPN-ie teczki związane z opozycją. (Opis pochodzi ze strony Wydawnictwa Znak).Nagranie z dnia 21.11.2020 r. powstało w ramach 27. edycji Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią”, realizowanego on-line w listopadzie i grudniu 2020 pod hasłem Powroty Poezji nad Wilię. Organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie Znad Wilii, partnerami są Mazowiecki Instytut Kultury i Fundacja Emigra.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2017 (24). XXIV Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” – „Tropami Melchiora Wańkowicza na Litwie”. Na tę okazję przybyła z USA asystentka pisarza i autorka książek o nim dr Aleksandra Ziółkowska-Boehm. Z Kijowa dotarła poetka i tłumaczka Teodozija Zariwna (Burma), z Paryża – 3-osobowa delegacja Stowarzyszenia Francja-Kresy na czele z Krystyną Orłowicz. Z Krakowa – Krzysztof Lisowski, z Warszawy – Małgorzata Karolina Piekarska, z Sieradza – Andrzej Sznajder, była prof. Helena Głogowska, autor książek krajoznawczych Tomasz Krzywicki i cały szereg innych uczestników, wcześniejszych bywalców festiwalu. Program jak zwykle zawierał punkty tradycyjne. Maraton poezji wyjątkowo poprowadził Janusz Wójcik – dzień przed otwarciem festiwalu trafiłem do szpitala i program realizowali bliscy mi ludzie oraz osoby, z którymi łączyły więzy współpracy – za co składam serdeczne dzięki. Na szczęście, udało mi się dopracować program. Niestety, śladów po Wańkowiczu zachowało się niewiele i czasami trzeba było ich cierpliwie szukać, choćby w Jodańcach/Juodoniai. Ppeci odwiedzili także Suderwę i Dukszty Pijarskie, byli w Kownie i okolicach. Odwiedziono Hospicium im. Bł. Michała Sopoćki w Wilnie i odtąd wizyty w tej placówce Miłosierdzia staną się tradycją.
Powroty Poezji nad Wilię. Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – …o jedzeniu podczas festiwalu. Poezją poezją, sztuka sztuką, a nastrój zależy i to bardzo także od wiktu. Już na starcie staraliśmy się, żeby nasi goście spróbowali kuchni wileńskiej. „Maj nad Wilią” miał być świętem pod każdym względem, pamiętany też pod kątem naszych potraw. Musowo trzeba było skosztować cepelinów, smażonego chleba litewskiego z czosnkiem, karaimskich kibinów, napić się kwasu i uraczyć się sękaczem. I nie tylko. Ponadto ważna jest sceneria spożywania posiłków. Dlatego każdy posiłek zamawiałem w innym miejscu. Gdzie tylko nie byliśmy! Jadaliśmy w klimatycznych restauracyjkach na Zarzeczu, również tuż nad Wilenką, w ekskluzywnym „Narutisie”, w którym podejmowano Czesława Miłosza, w restauracjach „Astoria”, „Gabija”, „Pas artistus”„Busi Trecias” czy „Dvaras”, ale też poznawaliśmy, jak się odżywiają studenci Uniwersytetu Wileńskiego czy Akademii Sztuk Pięknych, w dawnej klasztornej jadłodajni smakowaliśmy domowej kuchni np. u Franciszkanów, ze wzruszeniem spożywaliśmy poczęstunek w starych murach Hospicjum w Wilnie, kiedy podejmowała nas nie tylko z rozmową s. Michaela Rak. Smakowanie potraw regionalnych stało się tradycją podczas „Biesiady Poetów, Muzyków, Malarzy i ich Przyjaciół” w Polskiej Galerii Artystycznej „Znad Wilii” czy podziemiach domu, w którym mieszkał Mickiewicz Szykowała je często nasza przyjaciółka nieodżałowana Gienia Wołkanowska, mistrzyni sztuki kulinarnej. Osobny rozdział tych wspominek mogą stanowić nasze majówki, organizowane w niezwykłych miejscach: w Borejkowszczyźnie – dworku Władysława Syrokomli, w okolicach Solecznik, Suderwy czy Niemenczyna, w Kownie czy Kiejdanach, a czy da się zapomnieć majówki w Szetejniach, w Dolinie Issy…
Optymistycznego patrzenia w przyszłość, powrotów do wszystkiego co dobre, piękne i sercu miłe, przy wspaniałym i niczym niezagrożonym zdrowiu z okazji Świąt Bożego Narodzenia oraz Nowego Roku składająRealizatorzy „Powrotów Poezji nad Wilię” i Redakcja czasopisma „Znad Wilii”Bądźmy razem!
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2016 (23). XXIII Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” podążał śladami „Potopu” w nawiązaniu do obchodzonego Roku Henryka Sienkiewicza. Taka podróż odbyła się na dawnej Laudzie, gdzie można było dokonać konfrontacji tego, co „onegdaj bywało” z dzisiejszością, oddzielić wyobraźnię pisarza od faktów realnych, a nawet pogawędzić z potomkami bohaterów powieści. Przebyliśmy większą grupą (autokar plus samochody osobowe) ponad 600 kilometrów, odwiedzając Wiłkomierz/Ukmergė, Poniewież/Panevėžys, Birże/Biržai, Krakinów/Krekenava, Wodokty/Vadaktai, Mitruny/Mitriūnai, Pacunele/Pociūnėliai, Bejsagoła/Baisagola… I Oczywiście Kiejdany! Na tym szlaku głos zabrał m.in. dr Jan Skłodowski, który przy tej okazji w Instytucie Polskim miał stosowną wystawę fotograficzną. Podziwialiśmy zamki i ruiny dawnej świetności. A ponadto dzieliliśmy się słowem poetyckim, czytaliśmy swe wiersze „u Mickiewicza”, w finale prezentacji przed Celą Konrada mickiewiczowska „Inwokacja” niczym modlitwa zabrzmiała spontanicznie i chóralnie po raz pierwszy – przewodniczył Wojciech Piotrowicz. Nastąpiła kolejna odsłona wileńska festiwalu filmowego EMiGRA – przybyli lwowianie Elżbieta Lewak i Eugeniusz Sało, a także Katarzyna Zaorska-Podsiadło z Warszawy. Podczas biesiady w Polskiej Galerii Artystycznej wystąpił bard Rob B. Colton. Szczególnie chcę podkreślić obecność Stanisława Zawodnika z Genewy – przyjaciela festiwalu i czasopisma „Znad Wili”. A kto uzupełnił listę dotychczasowych uczestników? Z odległego Meksyku przybyła poetka Françoise Roy, z Kilonii – Ute Pfeifer, z Londynu – Katarzyna Bzowska-Budd i Aleksy Wróbel, gościliśmy działacza „Solidarności” i drukarza Tadeusza Markiewicza z małżonką Katarzyną, Adama Hlebowicza, Łucję Dudzińską, Agnieszkę Jarzębowską, Ewę Witke, Elżbietę Dziuk, Krzysztofa Renika, Jolantę Adamczyk, Bernadetę Krawczyk i wielu innych. Podkreślić jeszcze pragnę udział polskiego Litwina Jonasa Jankauskasa. W nowościach książkowych uczestników festiwalu Ewa Ziółkowska zaprezentowała album „Śladami słów skrzydlatych… Pomniki pisarzy i poetów polskich na Litwie (współautor – Romuald Mieczkowski), Tomasz Snarski – tomik poezji „Werblista”, swe książki przedstawili Krystyna Lenkowska, Adam Hlebowicz i inni.
XIX Maj nad Wilią. Prezentacja twórczości przy wejściu do Celi Konrada w Wilnie. Migawki z 2012 r.Powroty Poezji nad Wilię. Wiersze czytano niekiedy bardzo spontanicznie, tak jak to było w maju 2012 roku, przy wejściu do do dawnego Klasztoru Bazylianów, w którym mieściła się Cela Konrada, z otwartym udziałem poetyckim.
Realizacja Maciej Mieczkowski
2020
Powroty Poezji nad Wilię. Niejednokrotnie podczas festiwalu „Maj nad Wilią” występował, improwizował w prezentacjach poetyckich wilnianin Jan Maksimowicz, zwolennik muzyki współczesnej. Tak oto wraz z Dmitrijem Gołowanowem wykonuje kompozycję pt. „Beyond”.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2015 (22).Temat XXII Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią” (już festiwalu – nie spotkań!) brzmiał: „Z pamięcią o Witkiewiczach. W tle z Mikołajem Kleofasem Ogińskim” i był uwarunkowany datami – Rokiem Witkiewiczów w Polsce i Rokiem Ogińskiego na Litwie. Witkiewiczowie mniej bywają kojarzeni z Litwą, dlatego poświęciliśmy im konferencję oraz wyprawę do ich dawnego gniazda rodowego do Poszawsza, zachowanego po dzień dzisiejszy. Po drodze był postój przy słynnej Górze Krzyży nieopodal Szawli, zwiedziliśmy klasztor w Cytowianach. Wśród gości zagranicznych pozwolę sobie wyróżnić tych, którzy przybyli po raz pierwszy m.in. Magdalenę Węgrzynowicz-Plichtę, Mariusza Olbromskiego, przedstawicieli młodego pokolenia – Jarosława Kowalskiego i Marcina Dławichowskiego, Tomasz Snarskiego. Łyczezara Sielaszkę z Bułgarii, filmowców Piotra Apolinarskiego i Zdzisława Siwika, muzyka greckiego Athanasiosa Voulgaropoulusa, który wystąpił z koncertem. Swój pierwszy koncert podczas festiwalu dał jazzman wileński Jan Maksimowicz, który wystąpił w duecie z Władimirem Kapłanem podczas tradycyjnej majówki, tym razem w mieszkaniu-muzeum A. Mickiewicza. Przybyli licznie przedstawiciele mediów z Polski.
Powroty Poezji nad Wilię. A tak czytano wiersze pod hasłem „Poznajmy się” w podwórzu mieszkania Adama Mickiewicza w 2010 roku na 17 Maju nad Wilią.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2014 (21). XX Międzynarodowe Spotkania Poetyckie odbyły się pod hasłem „Dlaczego poeta napisał: Litwo, ojczyzno moja?” i „Śladami Młynarskich”. Ten Maj cieszył się wielką popularnością, przybyła rekordowa dotychczas liczna gości – ponad 40 osób z zagranicy. Festiwal krótko odwiedził Adam Zagajewski. Przybyła Barbara Ahrens-Młynarska ze Szwajcarii, reprezentująca ród Młynarskich, bohaterka dnia wyjazdowego do Iłgowa nad Niemnem, do byłego dworu Emila Młynarskiego. Z Węgier – poeta i tłumacz Géza Cséby, po raz pierwszy z Berlina – prof. Brygida Helbig-Mischewski, z Paryża poeta pochodzący z Etiopii Seifu Gebru (Poznań), z Kopenhagi – Roman Śmigielski, z Brześcia na Białorusi – Marina Paniszewa, pieśniarz Leonid (Leo) Wołodko (Białoruś / Ukraina / Polska), z Warszawy – Małgorzata Karolina Piekarska, Witold Płusa (Akademia Wilanowska), dziennikarki TVP i Polskiego Radia, młodzi animatorzy kultury Jarosław Kowalski i Marcin Dławichowski, Sławomir Sobczak realizował film dla Telewizji w Chicago, z Wrocławia – dr Zbigniew Jędrychowski, z Goeteborga – filmowcy Joanna Helander i Bo Person (uczestniczyli w odsłonie EMIGRY; obecni byli państwo Pieczurowie oraz prof. David Katz z USA. Trudno jest wymienić wszystkich… Ale chcę z wielką przyjemność przypomnieć o wizycie wielkich naszych przyjaciół – Heleny i Leonarda Drożdżewiczów i malarki Wiktorii Tołłoczko-Tur. Działo się wiele, a że przy okazji czasopismu na fali „Solidarności” stukęło25 lat, była również mowa i o tym.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2013 (20).XX Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Zajazd na Litwie – z pierwszą odsłoną w Polsce”, a to dlatego, że podjąłem wówczas próbę organizowania drugiej części festiwalu w Warszawie, która odbyła się w listopadzie 2013 roku w Wilanowie. Z gości zagranicznych wyróżnię Teresę Banasik, Danutę Bartosz, Aldonę Gawecką, malarkę Barbarę Bojarzyńską z Paryża, Annę Saleh-Zaleską z Bejrutu, przybyła z Belgii pochodząca z Wileńszczyzny Leokadia Komaiszko. No i gościliśmy wspaniałe aktorki – Anna Milewską i Ewę Krasnodębską. Była też Joanna Kasperska, Janusz Pieczuro (wcześniej Pantomima Tomaszewskiego) z New Jersey, USA, ,Jazep Rakau i Irena Waluś z Grodna, a także Witold Płusa z Warszawy, Urszula Zybura z Kalisza.
Świąteczne Powroty Poezji nad Wilię. „Prowadź mnie, mój aniele. Kolęda Wileńska”. Wykonuje Liudmyla Vostrikova. Muzyka, wykonanie miks – Szymon Szewczyk. Miks wokali, mastering – Jacek Srzelczyk (Studio Alone). Animacja – Janusz Mazur. Rysunki m.in. na podstawie fotografii Viktora Staniulisa wykonał Mariusz Nartowski. Producent i autor słów – Arkadiusz Kobus
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2012 (19). XIX Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Pisarstwo polskie poza granicami Polski”, z konferencją o stanie tegoż pisarstwa na Litwie. Z nowicjuszy odnotuję obecność śp. Aldony Gaweckiej, urodzonej w Wilnie a pochodzącej z Białorusi, mieszkającej przez pewien czas w Paryżu, autorkę książek wspomnieniowych w Warszawie, Pawła Kuszczyńskiego z Poznania. Poeci odwiedzili prócz Wilna Nową Wilejkę (by w domu, w którym mieszkał Sławowir Worotyński), Kolonię Wileńską, meczet w Niemieżu, dworek w Borejkowszczyźnię Władysława Syrokomlę, gdzie odbyła się majówka. Wystąpiła Luba Nazarenko z balladami i romansami oraz zespół „Wesołe Wilno”.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2011 (18). Cz.2XVII Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Zrozumieć Miłosza”, były poświęcone 100-leciu urodzin noblisty. Wymienię gości, którzy uczestniczyli po raz pierwszy, byli to: Agata Lewandowski z Berlina, Anna Czakur z Oszmiany na Białorusi, Walentina Jekatieryczewa z Moskwy, z Polski m.in. – Paweł Bieliński (Katolicka Agencja Informacyjna), prof. Helena Głogowska, Dorota Koman, Wojciech Pestka, prof. Andrzej Strumiłło, Edyta Wittchen, Bohdan Zadura, Zbigniew Zalas. Z Litwy – Vytautas Dekšnys, Antanas J. Jonynas, Herkus Kunčius, Donatas Petriošius, Kornelijus Platelis. Podczas dnia wyjazdowego odwiedzono Kowno, Obitołoki (Apytalaukis), Szetejnie (Šeteiniai), gdzie odbyła się majówka, Świętobrość (Šventabrastis), Wędziagoła (Vandžiogala). Festiwalowi towarzyszyły dwie unikalne wystawy – malarstwa pt. „Inspirowane Miłoszem” – z udziałem czołowych artystów – z Polski: Stanisław Baj, Wojciech Cieśniewski, Maciej Czyżewski, Joanna Gołaszewska, Marcin Jurkiewicz, Franciszek Maśluszczak, Jarosław Modzelewski, Zbigniew Nowosadzki, Czesław Radzki, Andrzej Rysiński, Krzysztof Wachowiak, Piotr Wachowski, Artur Winiarski, Mariusz Woszczyński, zaś z Litwy: Lech Abłażej, Mirosław Bryżys, Linas Domarackas, Uładzimir Gołub, Bronius Rudys, Artūras Šlipavičius, Jolanta Śnieżko i Aleksandras Vozbinas. Druga wystawa składająca się z 50 fotogramów pt. „Powroty Miłosza na Litwę. Obydwie wystawy przygotował Romuald Mieczkowski. Muzyczna oprawa: Jarosław Hajdukiewicz (akordeon).
A jakie wrażenia z pobytu w Wilnie mieli ówcześni uczestnicy Maja nad Wilią? Barbara i Janusz Pieczurowie na Maju Nad Wilią w Wilnie w 2001 roku.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2011 (18). XVII Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Zrozumieć Miłosza”, były poświęcone 100-leciu urodzin noblisty. Wymienię gości, którzy uczestniczyli po raz pierwszy, byli to: Agata Lewandowski z Berlina, Anna Czakur z Oszmiany na Białorusi, Walentina Jekatieryczewa z Moskwy, z Polski m.in. – Paweł Bieliński (Katolicka Agencja Informacyjna), prof. Helena Głogowska, Dorota Koman, Wojciech Pestka, prof. Andrzej Strumiłło, Edyta Wittchen, Bohdan Zadura, Zbigniew Zalas. Z Litwy – Vytautas Dekšnys, Antanas J. Jonynas, Herkus Kunčius, Donatas Petriošius, Kornelijus Platelis. Podczas dnia wyjazdowego odwiedzono Kowno, Obitołoki (Apytalaukis), Szetejnie (Šeteiniai), gdzie odbyła się majówka, Świętobrość (Šventabrastis), Wędziagoła (Vandžiogala). Festiwalowi towarzyszyły dwie unikalne wystawy – malarstwa pt. „Inspirowane Miłoszem” – z udziałem czołowych artystów – z Polski: Stanisław Baj, Wojciech Cieśniewski, Maciej Czyżewski, Joanna Gołaszewska, Marcin Jurkiewicz, Franciszek Maśluszczak, Jarosław Modzelewski, Zbigniew Nowosadzki, Czesław Radzki, Andrzej Rysiński, Krzysztof Wachowiak, Piotr Wachowski, Artur Winiarski, Mariusz Woszczyński, zaś z Litwy: Lech Abłażej, Mirosław Bryżys, Linas Domarackas, Uładzimir Gołub, Bronius Rudys, Artūras Šlipavičius, Jolanta Śnieżko i Aleksandras Vozbinas. Druga wystawa składająca się z 50 fotogramów pt. „Powroty Miłosza na Litwę. Obydwie wystawy przygotował Romuald Mieczkowski. Muzyczna oprawa: Jarosław Hajdukiewicz (akordeon).
Fragmenty legendarnego „Dziennika 1954” Leopolda Tyrmanda czyta aktor Teatru Narodowego Zbigniew Zamachowski, na saksofonie gra Leszek Żądło – wybitny polski muzyk jazzowy mieszkający w Monachium.W „Dzienniku 1954” jest wszystko, czego można chcieć się dowiedzieć o życiu inteligenta w socjalizmie. Na jego kartach spotkamy m.in. Herberta, Jasienicę, Kisiela, Turowicza, poznajemy prozę i poezję bytowania młodego pisarza, świetnego obserwatora, znakomitego stylisty, którego wkrótce pozbyto się z Polski na stałe.Nagranie z dnia 21.11.2020 r. powstało w ramach 27. edycji Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią”, realizowanego on-line w listopadzie i grudniu 2020 pod hasłem Powroty Poezji nad Wilię. Organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie Znad Wilii, partnerami są Mazowiecki Instytut Kultury i Fundacja Emigra. Projekt finansowany ze środków Prezesa Kancelarii Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicą.
Z Marcelem Woźniakiem, autorem książek biograficznych o Leopoldzie Tyrmandzie – niepokornym idealiście, eleganckim improwizatorze, który rozumiał i kochał jazz – rozmawiali Romuald Mieczkowski i Michał Ogórek. Reporter opowiada o życiu Tyrmanda w Polsce i Stanach Zjednoczonych, między innymi w Wilnie, w którym pisarz przebywał w czasie wojny. Nagranie z dnia 21.11.2020 r. powstało w ramach 27. edycji Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią”, realizowanego on-line w listopadzie i grudniu 2020 pod hasłem Powroty Poezji nad Wilię. Organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie Znad Wilii, partnerami są Mazowiecki Instytut Kultury i Fundacja Emigra. Projekt finansowany ze środków Prezesa Kancelarii Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicąMARCEL WOŹNIAKPisarz, scenarzysta telewizyjny, dziennikarz. Biograf Leopolda Tyrmanda: Biografia Leopolda Tyrmanda. Moja śmierć będzie taka, jak moje życie (Wydawnictwo Mg, 2016) i Tyrmand. Pisarz o białych oczach (Marginesy, 2020). Autor kryminałów Powtórka (2017), Mgnienie (2017) i Otchłań (2018) oraz licznych opowiadań. Związany z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, współpracuje z Instytutem Literatury w Krakowie. Podczas podróży śladami Tyrmanda odwiedził oba wybrzeża USA, Rosję, Litwę i Niemcy.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2010 (17). XVII Międzynarodowe Spotkania Poetyckie – „Žalgiris znaczy Grunwald. Potyczki o kulturę”, w nawiązaniu do 600 rocznicy znanej bitwy. Wyróżnię obecność Eduarda Akulina, poety i barda oraz dra Leanida Drańko-Majsiuka, poety i krytyka – obaj z Mińska, Klausa Rainera Golla z Lubeki, Adama Lizakowskiego – wtedy z Chicago, Leopolda Płowieckiego z Paryża, z Polski przybyli Edmund Borzemski, dr Marek Chamot, Joanna Dolecka, dr Dagnosław Dembski, prof. Helena Głogowska, aktorka Joanna Kasperska, prof. Edmund Pawlak, Wojciech Pestka, Maja Rodziewicz-Szynicka, wieloletnią współpracę rozpocząłem z o. Markiem Dettlaffem – każdego roku poeci dzielili się słowem w odbudowywanym z ruin kościele NMP. Podkreślę też stały udział Zbigniewa Sulewskiego z Białegostoku, który pozostał wiernym i aktywnym przyjacielem naszych festiwali. Ponadto Nana Natalia Karpińska-Jorgensen reprezentowała Ambasadę Norwegii, zaś Rikku Artturi Lilija – Ambasadę Finlandii. Oczywiście w ciągu wszystkich lat była obecna i sprzyjały nam polskie placówki dyplomatyczne w Wilnie. Jeśli chodzi o stronę litewską, tym razem dołączyła do nas ekspertka ochrony zabytków Gražina Drėmaitė, przez wszystkie lata uczestniczył Rimantas Šalna – poeta, dyrektor Domu-Muzeum A. Mickiewicza, jak też Związek Pisarzy Litwy, od lat pod kierownictwem Birutė Jonuškaitė. Program był jak zwykle napięty, zaś potyczki o kulturę okazały się owocne i twórczo inspirujące. Z balladą wystąpiła Luba Nazarenko.
„Powroty Poezji nad Wilię”. Z pisarką, poetką i tłumaczką Julią Fiedorczuk, o jej najnowszej powieści „Pod słońcem” (Wyd. Literackie 2020), opisującej skomplikowane ludzkie losy na tle powojennej Polski, rozmawiał Jerzy Kisielewski. „Pod słońcem” to poruszająca saga o ludziach z wielokulturowego Pogranicza, którym przyszło żyć w trudnych czasach, adaptować się i zmieniać, a jednocześnie wciąż mierzyć z przeszłością. Fragment książki przeczytała sama autorka. Nagranie powstało 21 listopada w ramach 27. edycji Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią”, realizowanego on-line w listopadzie i grudniu 2020 pod hasłem „Powroty Poezji nad Wilię”. Organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie Znad Wilii, partnerami są Mazowiecki Instytut Kultury i Fundacja EMiGRA. Projekt finansowany ze środków Prezesa Kancelarii Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicąJULIA FIEDORCZUKPisarka, poetka, tłumaczka, wykładowczyni w Instytucie Anglistyki UW. Wyróżniona nagrodą im. Wisławy Szymborskiej za tom „Psalmy” (2018). Nominowana do nagrody Nike za powieść „Nieważkość” (2016). Autorka tekstów eseistycznych o poezji i ekologii, w tym książki „Cyborg w ogrodzie: wprowadzenie do ekokrytyki” (2015), współautorka (wraz z Gerardo Beltránem) trójjęzycznego eseju „Ekopoetyka/Ecopoética/Ecopoetics”. Felietonistka „Przekroju”, prowadzi rubrykę poetycką w miesięczniku „Znak”. Mieszka w Warszawie i Serocku, gdzie Bug łączy się z Narwią. Jej utwory były tłumaczone na ponad 20 języków. W marcu 2020 ukazała się w Wyd. Literackim jej najnowsza książka – właśnie powieść Pod słońcem.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2009 (16). XVI Międzynarodowe Spotkania Poetyckie – „Miasta o trudnych losach. Miejsce stracone i odzyskane”. Poprzedni temat festiwalu cieszył się wielkim zainteresowaniem, postanowiłem kontynuować temat. Wśród ponad 30 gości zagranicznych była senator Barbara Borys-Damięcka, Zianon Paźniak – poeta i białoruski działacz opozycyjny (Warszawa – Nowy Jork), Czesław Seniuch – poeta i tłumacz z białoruskiego z Warszawy, Jurij Zawhorodnij i Dorota Jaworska z Kijowa, Tadeusz Rawa, wtedy z Sztokholmu, z Polski – Anna Cybulska, Jerzy Fryckowski, Zdzisława Kaczmarek, Gabriel Leonard Kamiński, Ewa Małachowska (aktorka po powrocie z emigracji we Włoszech), Danuta Perier-Berska, Maja Rodziewicz-Szynicka, Małgorzata Żurecka. Przytoczyłem nazwiska tylko tych, których jeszcze nie wymieniałem, tych co uczestniczyli po raz pierwszy. Z Litwy wymienię obecność Lecha Ablażeja (poeta i malarz białoruski), Witalija Asowskiego (poeta i tłumacz rosyjski), Danutę Czornij (publicystka ukraińska), Vytautasa Damaševičiusa (dokumentalista filmowy), dra Adasa Jakubauskasa (publicysta i działacz tatarski), dra Andrius Konickisa – redaktora czasopisma „Naujoji Romuva”, dra Pawła Ławryńca (literaturoznawca rosyjski), prof. Rimantasa Miknysa (historyk), publicystę Pranasa Morkusa. Ludzie pogranicza różnej narodowości wzięli na siebie ciężar dyskusji na podstawowy temat festiwalu. Jej podsumowaniem była majówka nad Wilią w okolicach Niemenczyna. Odbył się mityng poetycki w parku na Zwierzyńcu, niedaleko kamienicy, w której mieściła się Rozgłośnia Polskiego Radia w Wilnie.
Powroty Poezji nad Wilię. I nad Wilenkę tym razem, gdzie ta rozmowa została nagrana z Alicją Rybałko w 1999 roku, przed wyjazdem poetki na stałe do Niemiec – do Münster (Monaster). Zawodowo zajmowała się genetyką, jest doktorem w zakresie cytogenetyki. Dała się poznać jako wspaniała poetka, także autorka tekstów do piosenek, również tłumaczka. Z litewskiego na polski przełożyła i opracowała antologię współczesnej literatury litewskiej pt. „Sen Mendoga”, ze szwedzkiego – zbiór poezji Edith Sodergran. Należy do Związku Pisarzy Litwy, stała uczestniczka „Majów nad Wilią”. Współpracuje z czasopismem „Znad Wilii”, w nr 4/2020 ukaże się jej felieton pt. „Smacznie przesmacznie!” o kuchni kresowej jej rodziny.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2008 (15). XV Międzynarodowe Spotkania Poetyckie – „Co nam zostało z dawnej spuścizny Jagiellonów?” Czy tylko zabytki, cmentarze, a może coś więcej? Na festiwal przybyli goście specjalni: Ewa Beynar-Czeczott, córka Pawła Jasienicy, senator Barbara Borys-Damięcka, Ewa Czerniawska (Kancelaria Senatu RP), specjalnie na debaty przybył Krzysztof Zanussi. Temat obszerny, miał niełatwe konteksty, np. mówiono o losie miast – komu są one „stracone”, a komu „odzyskane”. Dawna spuścizna była akcentem wiążącym podczas konferencji w Ambasadzie Polski w pałacu Paców (jeszcze prze rekonstrukcją) i wypadł mi zaszczyt prowadzenia dwugłosu pomiędzy właśnie panami – Krzysztofem Zanussim i prof. Alfredasem Bumlauskasem, moim ówczesnym sąsiadem… Na sali zabrakło miejsc, zaś rozmowa ta zostanie w pamięci jako piękna i mądra lekcja tamtych dziejów, budowania dobrosąsiedztwa. Szkoda, że na takie spotkania nie chodzą ci, którym takie lekcje są szczególnie przydatne i wręcz niezbędne. Zanussi wystąpił także w Związku Pisarzy Litwy, gdzie mówiono głównie o sprawach twórczych. To był jeden z pierwszych przyjazdów wybitnego reżysera na Litwę (pierwszy po latach) – odtąd będzie tu częstym gościem, zawiąże się ścisła współpraca z ludźmi kina i teatru Litwy. Powracaliśmy do Jagiellonów poprzez losy ludzkie i lektury Jasienicy – z wielkim wzruszeniem przed domem swojego dzieciństwa stanęła córka pisarza-historyka Ewa Beynar-Czeczot. Po latach nieobecności w Wilnie przybył Tomasz Łubieński, wśród znacznego grona uczestników przypomnę Mariusza Szajnerta z Detroit, Hannę Karp, Marka Sobczaka. Poetów podejmowano chlebem i solą w Solecznikach, byli w Norwaliszkach i okolicy, tam gdzie „kończy się Unia Europejska”, tuż na granicy z Białorusią. Tam też odbyła majówka z udziałem zespołu etnograficznego „Ejszyszczanie”, nie zabrakło Środy Literackiej – na schodach kościoła unickiego św. Trójcy nieopodal Klasztoru Bazylianów. Podczas biesiady w Galerii „Znad Wilii” wystąpiła „Kapela Wileńska” oraz przyszła uczestniczka „Eurowizji” – Ewelina Saszenko, artyści Polskiego Studia Teatralnego.
Waldemar Lenkowski podczas „Majów nad Wilią” potrafił wytworzyć nastrój pełen zadumy poezją śpiewaną w swoim wykonaniu. Dziś pozdrawia nasze „Powroty Poezji nad Wilią” z Rzeszowa balladą własnej kompozycji do tekstu Krystyny Lenkowskiej napisanego w Wilnie.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2007 (14). XIV Międzynarodowe Spotkania Poetyckie – „Pamięci Braci Mackiewiczów”. Przede wszystkim wyróżnię Aleksandrę Niemczykowa – córkę Cata Mackiewicza, zaprzyjaźnioną od lat z redakcją „Znad Wilii”, spokrewnionego z Mackiewiczami pisarza Kazimierza Orłosia. Z Niemiec przybyli Kazimierz Ivosse i Klaus Maria Goll, Nikoła Madzirow reprezentiował Macedonię, ponadto pierwszy raz uczestniczyli m.in. Janina Osewska i Daniel Ratz, z wystawą fotograficzną zdjęć wykonanych przez Cata „Archiwum Londyńskie” przybył z Gdańska nasz przyjaciel, znany fotograf Stefan Figlarowicz. Czynny udział przyjął poeta litewski Vladas Braziunas. Licznej grupie poetów towarzyszyła liczna grupa artystów malarzy. Festiwale były organizowane w ten sposób, by nasi goście mieli okazję uczestniczyć w finałowych imprezach litewskiej „Wiosny Poezji”, by niejako kontynuować to święto. W centrum uwagi tym razem była rodzina Mackiewiczów – jej poświęcono konferencję, odwiedziliśmy miejsca związane ze „Słowem” Stanisława Mackiewicza oraz Czarny Bór, w którym przez pewien czas mieszkał Józef Mackiewicz.
Podczas festiwalów „Maj nad Wilią” systematycznie uczestniczyli młodzi twórcy, często jeszcze uczniowie szkół polskich na Litwie. Dla nich urządzano stale konkursy z cennymi nagrodami, z wydawaniem wtedy tomików „młodych wierszy” w Warszawie – w wydawnictwie „Pod Wiatr” Romualda Karasia, ich debiuty były obecne w czasopiśmie „Znad Wilii”. Każdorazowo uczestniczyło kilkanaście osób! Taki konkurs odbył się także w 2003 roku – na materiale filmowym, jeszcze nie publikowanym, konkurs młodych komentuje Marek Wawrzkiewicz, prezes Związku Literatów Polskich, po wręczeniu nagród młodzi poeci Wilna czytają swe wiersze.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2006 (13). XIII Międzynarodowe Spotkania Poetyckie – „Konwickiego umiłowanie Wileńszczyzny”. Mimo wielkiej chęci, z powodów zdrowotnych zrezygnował z wyjazdu w ostatniej chwili sam bohater festiwalu. Ta sytuacja się jeszcze powtórzy, czego nie będzie mógł odżałować Konwicki, kiedy go odwiedzałem wielokrotnie w Warszawie. Z gości zagranicznych pozwolę sobie wyróżnić Tadeusza Chabrowskiego z Nowego Jorku, wilnianina z Zurychu Tadeusza Borkowskiego, z którym od lat trwała moja przyjaźń, Christiania Medardusa Manteuflla (wł. Krystian Czerwiński) i Karla Grenzlera z Niemiec, Wiesława Ciesielskiego, Eugeniusza Kurzawę, Gabora Zsille z Węgier. Był Derek Monroe – plastyk z Chicago i wielu innych. Uczestnicy festiwalu odwiedzili Kolonie Wileńską i rodzinne strony Konwickiego, byli w Ejszyszkach, Landwarowie, Solecznikach i Trokach. Z występów artystycznych zapamiętał się koncert Marii Krupowies, która wykonała ballady Wielkiego Księstwa Litewskiego.
POZDROWIENIA Z GRODNA UCZESTNIKOM FESTIWALU „POWROTY POEZJI NAD WILIĘ” / 27. MFP „MAJ NAD WILIĄ”To miało być w maju, gdy wszystko kwitnie. Z wiadomych powodów, mimo poczynionych starań, 27. „Maj nad Wilią” pod hasłem „Łączy nas Niemen” został przełożony na złotą jesień nadniemeńską. W międzyczasie zmieniła się sytuacja na Białorusi, nadeszła kolejna fala pandemii i festiwal jest prowadzony online. Nie urwały się jednak nasze kontakty z Grodnem, a przede wszystkim z Ireną Waluś – red. naczelną „Magazynu Polskiego” wydawanego na uchodźstwie, wiceprezes Związku Polaków na Białorusi i podstawową organizatorką grodzieńskiej edycji festiwalu oraz z prezes ZPB – Anżeliką Borys.
Tomasz Rogoża na Festiwalu „Powroty Poezji nad Wilię” – młody prawnik – urodzony w Wilnie i praktykujący w Warszawie, dał się poznać jako dobrze zapowiadający autor opowiadań, drukowanych też ostatnio w kwartalniku „Znad Wilii”. Interesują go zagadnienia „dwoistości”, jakie spotyka się wśród ludzi pogranicza narodów i kultur. Tym rozważaniom poświęcił film, jaki zamieściliśmy na początku festiwalu, obecnie autor zaprasza na spacer, podczas którego podzieli się fragmentami swej prozy.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2005 (12). XII Międzynarodowe Spotkania Poetyckie – „W szlachetnej klamrze dwu M” (Mickiewicz – Miłosz).Wśród gości zagranicznych wyróżnię Marka Skwarnickiego, prof. Bogusława Żurakowskiego, a także Stanisława Ciesielskiego, Stefana Jurkowskiego, Marka Wawrzkiewicza, Waldemara Michalskiego, Anetę Kielan, krakowskiego grafika Wojciecha Kowalczyka, Pawła Mackiewicza (literaturoznawca z Wrocławia), Lama Qang My, wł. Nguyen Dinh Dung – poetę wietnamskiego, związanego z Polską oraz Aarne Puu – poetę estońskiego, zamieszkałego w Krakowie. Obecny był potomek Adama Mickiewicza Roman Gorecki-Mickiewicz z Paryża, który zamieszkał w Wilnie. Dołączyła do nas spora grupa poetów litewskich, m.in. Onė Baliūkonė, Justinas Marcinkevičius, Marcelijus Martinaitis, Nijolė Mickevičiūtė (aktorka), Donatas Petrošius, Rimantas Šalna (dyrektor Domu-Muzeum A. Mickiewicza), Ričardas Šileika, Giedrė Šorienė, Dovilė Zelčiūtė z Kowna.Mówiono o etapach wileńskich w twórczości Mickiewicza i Miłosza, prezentowano niejako owoc dotychczasowych festiwali, wydaną w Krakowie dwujęzyczną antologię współczesnych poetów litewskich i krakowskich pt. „Kraków – Wilno / Krokuva – Vilnius”. O ile ślady mickiewiczowskie poznawaliśmy w Wilnie i Kownie, również w obecności jego przodka Goreckiego, to śladami Miłosza wyruszyliśmy w kierunki Issy do Szetejń, gdzie nad mityczną Issą odbyła się tradycyjna Majówka.
U progu świąt przesłał nam swój wiersz Christian Medard Manteuffel, właściwie Medard Czerwiński z Niemiec, uczestnik „Maja nad Wilią” w roku 2006. Zdjęcia – Romuald Mieczkowski – Christian Manteuffel w Trokach. Podczas tej wyprawy również na statku panowała nie tylko poezja, ale także muzyka i taniec – na zdjęciu autor prezentowanego wiersza w tańcu z Anną Sobecką, dziennikarką Polskiego Radia w Gdańsku; Podczas spaceru w Kolonii Wileńskiej niedaleko domu, w którym mieszkał Tadeusz Konwicki.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2004 (11). XI Międzynarodowe Spotkania Poetyckie odbyły się „Pod egidą pierwszego prawdziwie europejskiego poety – Macieja Kazimierza Sarbiewskiego” i też miały charakter przełomowy, gdyż na Litwie nazwisko XVII-wiecznego poety barokowego jest zupełnie nieznane. Podczas festiwalu temat został pogłębiony na Uniwersytecie Wileńskim, z którym to był związany ten wybitny twórca-łacinnik. Na Wszechnicy Wileńskiej odbyła się konferencja z udziałem badającej spuściznę łacińską w Wilnie prof. Eugeniji Ulinaitė. Przybyła poetka z Ciechanowa Teresa Kaczorowska, która nawiązując do leżącego nieopodal od jej miejsca zamieszkania Sarbiewa, gdzie się urodził poeta, właśnie po naszych rozmowach w Wilnie podjęła decyzję powołania organizacji – Stowarzyszenia Academia Europaea Sarbieviana.
Po raz pierwszy przybyła wtedy do Wilna Barbara Gruszka-Zych, która potem będzie miała ścisłe kontakty literackie na Litwie i jej książki zostaną przetłumaczone na język litewski. Obecni byli m.in. Wojciech Kass, Jan Tulik, Karolina Francis, poetka i tłumaczka z arabskiego. Kirsti Maria Siraste-Suda z Sippoli nagrodziła Romualda Mieczkowskiego „nie jako organizatora, tylko jako poetę” wyróżnieniem z Finlandii. Po raz pierwszy podejmowała uczestników festiwalu Birutė Jonuškaitė, reprezentująca Związek Pisarzy Litwy. Nawiązana wtedy współpraca z Birutė przetrwa wszystkie lata. Powodzeniem cieszyły się wszystkie punkty programu, choć przygnębiał los Ceki Konrada, popadającej w ruinę, którą wkrótce zniszczy nie tyle dziki kapitalizm, co pazerność i ludzki brak szacunku do wielkich tradycji, bo przecież w tym miejscu mógłby powstać ośrodek, działający na rzecz współczesnej litewsko-polskiej współpracy kulturalnej. Szkoda, że tak się nie stało.
Powroty Poezji nad Wilię 2020. O nowej książce poetki, eseistki i botaniczki Urszuli Zajączkowskiej „Patyki, badyle” z jej autorką rozmawia Jerzy Kisielewski. Fragmenty książki czyta Krystyna Czubówna.
Jak w poezji bywa muzyka, tak w muzyce bywa poezja. I nie tylko, bo i malarstwo, i bezkres nieba, i ulotność piasków… Jan Maksimowicz jest wytrawnym saksofonistą, pianistą, to kompozytor, pedagog – jest także wykładowcą Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru w Wilnie. To lider wielu grup muzycznych, ceniony za swój warsztat, błyskotliwe kompozycje i niezwykłą sceniczną energię, mistrzostwo syntezy stylistycznej. Należy do najważniejszych litewskich jazzmanów młodego pokolenia. Występuje solo i we współpracy z muzykami jazzowymi i klasycznymi. Wystąpił m.in. na festiwalach „Vilnius jazz”, „Wilno w Gdańsku”, z Litewską Państwową Orkiestrą Symfoniczną. Zaprzyjaźniony z festiwalem „Maj nad Wilią” – wystąpił m.in. podczas czytania wierszy Czesława Miłosza przez Wojciecha Pszoniaka, improwizował na saksofonie podczas Turnieju Poetyckiego Młodych Poetów Wilna. Skomponował muzykę do filmu „Nieobecny” (o Sławomirze Worotyńskim). Ma Litwie występuje też z pianistą Dmitrijem Gołowanowym. Załączona kompozycja została zrealizowana w scenerii Mierzei Kurońskiej nieopodal Nidy. Towarzyszy mu pianista Dmitrij Gołowanow.
https://www.mic.lt/…/jazz/composers-artists/maksimowicz/
Jak w poezji bywa muzyka, tak w muzyce bywa poezja. I nie tylko bo i malarstwo, i bezkres nieba, i ulotność piasków… Jan Maksimowicz jest wytrawnym saksofonistą, pianistą, to kompozytor, pedagog – jest także wykładowcą Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru w Wilnie. To lider wielu grup muzycznych, ceniony za swój warsztat, błyskotliwe kompozycje i niezwykłą sceniczną energię, mistrzostwo syntezy stylistycznej. Należy do najważniejszych litewskich jazzmanów młodego pokolenia. Występuje solo i we współpracy z muzykami jazzowymi i klasycznymi. Wystąpił m.in. na festiwalach „Vilnius jazz”, „Wilno w Gdańsku”, z Litewską Państwową Orkiestrą Symfoniczną.Zaprzyjaźniony z festiwalem „Maj nad Wilią” – wystąpił m.in. podczas czytania wierszy Czesława Miłosza przez Wojciecha Pszoniaka, improwizował na saksofonie podczas Turnieju Poetyckiego Młodych Poetów Wilna. Skomponował muzykę do filmu „Nieobecny” (o Sławomirze Worotyńskim). Ma Litwie występuje też z pianistą Dmitrijem Gołowanowym. Załączona kompozycja została zrealizowana w scenerii Mierzei Kurońskiej nieopodal Nidy.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2003 (10). X Międzynarodowe Spotkania Poetyckie odbyły się 11-15 maja 2003 roku pod hasłem „Szczęście w Wilnie” i były poświęcone K.I. Gałczyńskiemu. Niestety przyjazd Kiry Gałczyńskiej w ostatniej chwili został przełożony i nastąpił już po festiwalu, córka poety przesłała natomiast festiwalowi serdeczne życzenia. Gościliśmy m.in. Józefa Barana, Hannę Kowalewską, Andrzeja Waśkiewicza, Zbigniewa Jeżynę, grupę wykładowców z Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, z Bonn przybyła Agnieszka Karaś, która obroniła tam pracę nt. związanego z Wilnem Witolda Hulewicza, napisała o nim książkę („Chciał zbudować wieżę”), zaś w przyszłości weźmie udział w realizacji filmu o Hulewiczu. Z New Jersey w USA przybył Janusz Pieczuro, wilnianin i w przeszłości artysta pantomimy Henryka Tomaszewskiego, który został wielkim fanem festiwalu i przybywał potem co roku. Prócz tradycyjnych punktów programu, także z udziałem twórców litewskich, odbył się turniej poezji młodych. Nagrodzonej Magdalenie Mieczkowskiej wydany został tomik wierszy pt. „Tam” w Polsce, Romuald Ławrynowicz otrzymał obraz Romualdasa Stasiulisa i zaproszenie do wydania swojego tomiku, inni uczestnicy turnieju także zostali uhonorowani cennymi upominkami. Obok muzyków z programem poetyckim wystąpiło Polskie Studio Teatralne w Wilnie. Wielkim powodzeniem cieszyły się wszystkie punkty programu, choć przygnębiał los Ceki Konrada, popadającej w ruinę, którą wkrótce nie zniszczy nie tyle dziki kapitalizm, co ludzki brak szacunku do wielkich tradycji, bo przecież w tym miejscu mógłby powstać ośrodek, działający na rzecz współczesnej litewsko-polskiej współpracy kulturalnej. Szkoda, że tak się nie stało.
Zdjęcia: autor i Bronisława Kondratowicz – Kira Gałczyńska w redakcyjnej Galerii „Znad Wilii” (Fot. R.M.); Podczas otwarcia festiwalu w podwórzu mieszania A. Mickiewicza – obok muzyków wystąpili artyści Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie; Przed Klasztorem Bazylianów; Wiersze w Celi Konrada czyta Józef Baran; Cela popadała wówczas w coraz większą ruinę (Fot. R.M.) Migawki z wieczornej biesiady w mieszkaniu Mickiewicza – Andrzej Waśkiewicz, Agnieszka Karaś i Zbigniew Jeżyna; Młode Wilno Poetyckie – grupa nagrodzonych poetów w Polskiej Galerii Artystycznej „Znad Wilii” – Wioleta Pieczuro, Romuald Ławrynowicz, Magdalena Mieczkowska, Jerzy Stankiewicz, Wiktoria Głuszczuk i Bożena Sołowiej; Obraz jako nagroda dla Romualda Ławrynowicza
Urszula Zajączkowska jest absolwentką Wydziału Leśnego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, posiada habilitację w specjalności botanika leśna. Jest również absolwentką Akademii Filmu i Telewizji na kierunku montaż. Gra na flecie i bierze udział w wielu inicjatywach muzycznych. Wydała nagradzane tomiki poetyckie „Atomy”, „minimum”, w 2019 roku książkę eseistyczną Patyki, badyle, nagrodzoną Złotą Różą przez Instytut Książki, magazyn Nowe Książki i Festiwal Nauki , otrzymała za nią Nagrodę Literacką Gdynia 2020 w kategorii eseju. Felietonistka magazynu o kulturze „Dwutygodnik”, współpracuje z kwartalnikiem „Przekrój”.
Powroty Poezji nad Wilię nie mogą obejść się bez poetów i poetek. Jednym z naszych gości była utalentowana, młoda, ale już wielokrotnie nagradzana, poetka, eseistka i botaniczka, felietonistka znakomitego „Dwutygodnika” Urszula Zajączkowska.
https://www.dwutygodnik.com/artykul/7250-wiersze.html
Z wielką przyjemnością w „Powrotach Poezji nad Wilię” gościmy poetycką balladę pt. „Na moście nad Wilenką” w wykonaniu wilnianki Ewy Szturo Ewa Szturo i Krzysztofa Bigaja Krzysztof Bigaj, nie tylko wokalisty, lecz i kompozytora, a także malarza – twórcy ikon z Krakowa. Tekst i produkcja – Arkadiusz Kobus, autor tekstów poezji śpiewanej, urodzony jest w Lublinie, zaś mieszka w Niemczech. Muzyka – Szymona Szewczyka, kompozytora muzyki filmowej z Łodzi. Mastering – Jacek Strzelczyk (Studio Alone), ilustracje – Piotr Burzyński, animacja – Janusz Mazur
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2002 (9). IX Międzynarodowe Spotkania Poetyckie były poświęcone przedwcześnie zmarłemu poecie wileńskiemu Sławomirowi Worotyńskiego z okazji 60-lecia jego urodzin, upamiętnieniu Witolda Hulewicza. Wśród gości po raz pierwszy przybył Marek Wawrzkiewicz, ówczesny prezes Związku Literatów Polskich. Wysoko cenił ten festiwal ambasador Jerzy Bahr, wielki przyjaciel poezji i poetów, który zaprosił ich na dodatkową rozmowę do Ambasady RP. Po raz pierwszy tak dużo uwagi poświęcono Worotyńskiemu, uczestnicy festiwalu odwiedzili jego dom w Nowej Wilejce, rozmawiali z jego bliskimi. Po raz pierwszy w Wilnie bohaterem debat na szerszą skalę był Hulewicz. W historycznych murach Celi Konrada odbyła się Środa Literacka. Po raz pierwszy odbył się turniej poezji młodych. Nagrodzonej Magdalenie Mieczkowskiej wydany został tomik wierszy pt. „Tam” w Polsce, Romuald Ławrynowicz otrzymał obraz Romualdasa Stasiulisa i zaproszenie do wydania swojego tomiku, inni uczestnicy turnieju także zostali uhonorowani cennymi upominkami.
Zdjęcia: Bronisława Kondratowicz i autor – Ambasador Jerzy Bahr podczas otwarcia festiwalu (w jasnej marynarce) obok – Romuald Mieczkowski, Janusz I. Wójcik i Romuald Karaś; W pokoju Worotyńskiego – Janusz Wójcik, Romuald Karaś, Mieczysław Czajkowski, Marek Wawrzkiewicz i Józef Pless; Przy domu poety w Nowej Wilejce; Po konferencji poświęconej twórczości Worotyńskiego w Niemenczynie – Alina Worotyńska, siostra poety, z Józefem Szostakowskim, Romualdem Mieczkowskim i Wojciechem Piotrowiczem; Spotkanie w Celi Konrada – słowo wstępne przed recytacją wierszy, która odbyła się w sali obok z tablicą „Hic natus est Conradus…”.
Grzegorz Walczak jest prozaikiem, poetą, dramaturgiem, satyrykiem oraz językoznawcą. Wykładał w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie obronił pracę doktorską, był sekretarzem osobistym prof. Witolda Doroszewskiego. Prowadził lektorat jęz. polskiego na Uniwersytecie Belgradzkim. Autor licznych tomików wierszy, ostatni – „Hellada zastygła w mit” oraz powieści, książek dla dzieci, słuchowisk radiowych, sztuk teatralnych, libretta pierwszej w Polsce rock-opery „Naga” w wykonaniu „Niebiesko-Czarnych” (1972), tekstów piosenek. Jest też tłumaczem poezji serbskiej i chorwackiej. Zdobywca nagród literackich. Występował m.in. z Wojciechem Siemionem, Olgierdem Łukaszewiczem, w kabaretach satyrycznych z Jackiem Fedorowiczem. Po pobycie na „Maju nad Wilią” w 2019 roku w jego twórczości pojawiły się wątki wileńskie. Autor nagrał – na ile pozwoliły mu warunki domowe – pieśń maryjną do własnego wiersza pt. „Ostrobramska”. Fotografie – Romuald Mieczkowski.
https://www.facebook.com/znadwilii/videos/199118341708509
A taka relacja z VIII Międzynarodowych Spotkań Poetyckich „Maj nad Wilią” znalazła się w polskim magazynie telewizyjnym „Rozmowy Wileńskie” Telewizji Litewskiej.
https://www.facebook.com/znadwilii/videos/864802164268224
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2001 (8). Zdjęcia: Bronisława Kondratowicz i autor – Wywiad dla Radia Polskiego – z lewa Romuald Mieczkowski, Jonas Liniauskas, ówczesny prezes Związku Pisarzy Litwy, dziennikarka radiowa Nijola Masłowska i Krzysztof RenikVIII Międzynarodowe Spotkania Poetyckie poświęciliśmy 70-leciu wileńskiej grupie literackiej „Żagary”. Co roku przybywało do Wilna około 30 gości zagranicznych, a potem i więcej. W tamtym festiwalu po raz pierwszy uczestniczyli w nim m.in. Józef Pless, mieszkający wtedy w Lubece i prof. Wojciech Jerzy Podgórski. Podążano śladami żagarystów. Po raz pierwszy w zorganizowanej na potrzeby festiwalu grupie wystąpili też młodzi polscy poeci na Litwie Jan Drawnel (późniejszy aktor, odnoszący sukcesy w Warszawie), Eugenia Filuto, Aneta Litwinowicz, Romuald Ławrynowicz, Alicja Mickielewicz, a odtąd część z nich będzie stałymi uczestnikami festiwalu. Odwiedzono miejscowości głównie wileńskie –Belmont, Francuski Młyn, Nową Wilejkę, Kolonię Wileńską, Puszkarnię, Markucie.
Nowości wydawnicze autorstwa uczestników Festiwalu „Maj nad Wilią”. Książkę pt. „Wróblewski” prezentuje jej autor – Tomasz Snarski
https://www.facebook.com/znadwilii/videos/393633445305074
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 2000 (7). Zdjęcia: autor – Poeci w Kiejdanach; Charyzmatyczny ojciec kapucyn Stanisław Dobrowolski raczył przybyłych wspaniałymi powieściami; Nad mityczną Issą; Ognisko podczas majówki w SzetejniachVII Międzynarodowe Spotkania Poetyckie odbyły się pod hasłem „U schyłku Wieku, u progu Tysiąclecia”. Wśród przybyłych gości po raz pierwszy byli m.in. Michał Bukowski – poeta, fotografik z Wiednia, Józefa Drozdowska, Eryk Habowski, Waldemar Michalski, do Wilna w tym czasie zaczęła przyjeżdżać Alicja Rybałko, która wyemigrowała do Niemiec, no i grono współpracujących już z nami poetów i artystów, dziennikarzy. Byli uczestnicy z Litwy, tradycyjnie poeci litewscy, wykładowcy akademiccy, a wszystkich podczas dnia wyjazdowego podejmował charyzmatyczny kameduł, ojciec Stanisław Dobrowolski w Podbrzeziu (Paberže), proboszcz w Dolinie Issy”, w Szetejniach odbyła się majówka, podczas której nawiązaliśmy do twórczości Czesława Miłosza. Uczestnicy festiwalu odwiedzili przedtem Kiejdany i Datnów, a także szereg miejscowości podwileńskich.
VI Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią” w 1999 roku w magazynie polskim Telewizji Litewskiej „Rozmowy Wileńskie” (fragmenty)
https://www.facebook.com/znadwilii/videos/1077462926036111
A tak oto zapowiadali VI Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią” w 1999 roku organizator festiwalu i Józef Szostakowski, zaś recjonował je Wojciech Piotrowicz – wszyscy są poetami – w magazynie polskim Telewizji Litewskiej „Rozmowy Wileńskie” (fragmenty)
https://www.facebook.com/znadwilii/videos/149552996503542
Romuald Mieczkowski. Archiwum „Majów nad Wilią” – 1999 (6).Zdjęcia: Bronisława Kondratowicz – Podczas konferencji – w piwnicy mieszkania-muzeum A. Mickiewicza; Organizator festiwalu podczas majówki w Borejkowczyźnie wita ambasador RP na Litwie, prof. Eufemię TeichmannVI Międzynarodowe Spotkania Poetyckie poświęcone były 190. rocznicy urodzin Juliusza Słowackiego i 200-leciu urodzin Aleksandra Puszkina. Uczestnicy „Maja nad Wilią” uczestniczyli w Wilnie w obchodach Święta Konstytucji 3 Maja. Na festiwalu „zadebiutowali” m.in. Irena Wyczółkowska, Marek Czuku i Tadeusz Korabowicz (Tadej Karabowycz) z Polski. Gościliśmy prof. Floriana Śmieję, przebywającego wtedy w Kanadzie, Renate Schmidgall z Niemiec, Hermana Margersa-Majevskisa z Łotwy. Goście festiwalu odwiedzili 11 placówek w różnych miejscowościach, wyróżnić chciałbym wyjazd do Jaszun oraz do Borejkowszczyzny, gdzie jej gospodarz Władysław Syrokomla podejmował kiedyś często swego przyjaciela Stanisława Moniuszkę. Tutaj odbyła się tradycyjna majówka w plenerze, której przygrywał zespół „Wilniuki”. Poeci też odwiedzili zieloną dzielnicę wileńską Markucie, w której mieszkał syn Aleksandra Puszkina Grigorij. Podczas „Biesiady Poetów, Malarzy, Muzyków i ich Przyjaciół” w Polskiej Galerii Artystycznej „Znad Wilii” PGA Znad Wilii wystąpiły wilnianki Luba Nazarenko (zmarła w tym roku) i Anna Poźlewicz (obecnie w Polsce), które wykonały ballady przy akompaniamencie gitary.
Jakby to było bardzo dawno temu – wydaje się – kiedy wspominamy Jubileuszowy XXV Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” sprzed dwóch lat, festiwal bardzo interdyscyplinarny, z wyjątkowymi uczestnikami, którzy tak licznie przybyli do Wilna również z zagranicy!
Bozenna Intrator – Wiersze i refeleksje na temat festiwalu Maj nad WiliąW gościnie u Bożeny Intrator – poetki, pisarki, tłumaczki, autorki sztuk teatralnych, scenariuszy filmowych, tekstów piosenek, tworzącej nie tylko po polsku, lecz także po niemiecku i angielsku. Bożena studiowała germanistykę na Uniwersytecie Warszawskim, następnie na Uniwersytecie Wiedeńskim, w Los Angeles oraz na wydziale literatury niemieckiej i wydziale filmowym New York University, gdzie również ukończyła studia doktoranckie. Od lat przyjaźni się blisko z Wilnem oraz z „Majami nad Wilią” i bardzo ciepło je wspomina.
https://www.facebook.com/znadwilii/videos/1097397970699997
V Spotkania Poetyckie Maj nad Wilią z 1998 r.Archiwalne relacje festiwalu Maj nad Wilią z programu polskiego „Rozmowy Wileńskie” publicznej Telewizji Litewskiej LRT.
Zapraszamy do obejrzenia:
https://www.facebook.com/znadwilii/videos/822769971851506
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 1998 (5). Zdjęcia: autor zapisu i Jerzy Karpowicz
To był szczególny festiwal! V Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią” odbywały się pod hasłem „My z Niego wszyscy”. Czyli z Mickiewicza – w związku z 200. rocznicą jego urodzin. Festiwal był połączony z plenerem malarskim w Trokach, co zaowocowało potem wspaniałą wystawą w Polskiej Galerii Artystycznej „Znad Wilii” PGA Znad Wilii. To krótkie wspomnienie zacznę od przytoczenia ich nazwisk właśnie artystów malarzy. Byli wśród nich Franciszek Maśluszczak, Andrzej Renes, Józef Panfil, Leokadia Bartoszko, Barbara Przyłuska, Dorota Komar-Zmyślony, Sonia Zengel, Paweł Kotowicz, Sławomir Antoszewski, Aleksy Nowak, Jerzy Bielecki, Wiesław Osewski, Tadeusz Prawdzic Brzeski – z Polski; Aleś Ksiendzow z Białorusi, Gerg Malkowskij z Bułgarii, wielu malarzy z Litwy, wśród których byli Litwini, Polacy, Białorusini, Ukraińcy, Rosjanie, Żydzi – m.in Edvardas Kokanauskis, Henryk Natalewicz (Henrikas Natalevičius), Robert Bluj. Obecni byli też fotograficy z suwalskiej grupy „PAcamera”. Ich wystawa cieszyła się ogromnym powodzeniem! Wśród poetów wymienię tylko nowe nazwiska, tym razem przyjechał wielki przyjaciel poetów wileńskich wilnian Tadeusz Kijonka, byli Andrzej Strąk, Zbigniew Dominiak, Marek Barański, Józef Jacek Rojek, Dariusz Tomasz Lebioda, Zbigniew Kresowaty, Andrzej Bułhak-Syrokomla, estoński poeta… z Krakowa Aarne Puu, z Czech Libor Martinek i polski poeta z Zaolzia Jan Pyszko, wielu innych, którzy zdążyli zaprzyjaźnić się już z „Majem nad Wilią”. Towarzyszyła im ekipa Telewizji Polskiej, Radio Polskie reprezentował Krzysztof Renik, który będzie stale do festiwalu powracał. Odbyła się szczera rozmowa w Związku Pisarzy Litwy, w której uczestniczyli m.in. Algimantas Baltakis, Petras Keidošius, Algimantas Antanavičius, Vladas Šimkus, Patricija Šmitaitė. Wzięli też oni udział w Środzie Literackiej obok przybyłych gości.Na Uniwersytecie Wileńskim odbyła się wielka konferencja mickiewiczowska, z udziałem prof. Tadeusza Bujnickiego. Poeci odbyli szereg spotkań w terenie, dodały się kolejne miejscowości Wileńszczyzny – Dukszty i Niemenczyn, odbyli wyprawę śladami wieszcza do Kowna i okolic, odwiedzili Dolinę Mickiewicza, w miejscowości Bordzie (Bijotai) przekonali się o wielkości dębów, które opisywał Mickiewicz: „Czy żyje wielki Baublis, w którego ogromie/ Wiekami wydrążonym, jakby w dobrym domie,/ dwunastu ludzi mogło wieczerzać za stołem?” Wyprawa została uwieńczona majówką nad tzw. Morzem Kowieńskim, dodatkowo z udziałem muzyków.
W 2001 roku w nowo otwartym Domu Kultury w Wilnie odbyły się I Targi Książki Polskiej, w których uczestniczył prof. Andrzej Strumiłło. Romuald Mieczkowski przy tej okazji nagrał rozmowę, jaka ukazała się w polskim magazynie Telewizji Litewskiej „Rozmowy Wileńskie”. Oto jej fragment:
„Powroty Poezji nad Wilię”. Na tegorocznej edycji festiwalu nie może zabraknąć wspomnienia o zmarłym nie tak dawno wybitnym artyście, urodzonym w Wilnie, a mieszkającym na pięknej Suwalszczyźnie, Profesorze Andrzeju Strumille, o którym rozmawiają: Romuald Mieczkowski, Piotr Malczewski / fotograf i podróżnik oraz Piotr Brysacz z Wydawnictwa Paśny Buriat.Studio Festiwalu „Powroty Poezji nad Wilię”/ edycja XXVII Międzynarowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią” online:
Nowości wydawnicze autorstwa uczestników festiwalu – Książkę „Były sobie Fabianiszki” autor Romuald Mieczkowski określa jako „dokumentalno-liryczną” prozę. Ze wspomnień tworzy on mozaikę życia w dawnej osadzie podwileńskiej, która dzisiaj jest dzielnicą Wilna, z wydarzeń także wileńskich, wspomina ludzi, „o których nikt się nie upomni”. Akcja jedynie dotyka czasów przedwojennych, podstawowy jej bieg rozpoczyna się bowiem w latach 50. i toczy później, zaś autor jako naoczny świadek na przykładzie własnej rodziny i znajomych snuje opowieść, co się działo z Polakami na Wileńszczyźnie, którzy tam pozostali. Dzięki temu nawet wiemy co jedli i pili, jakie śpiewali pieśni. Do tych wydarzeń podchodzi często z humorem. Jest to refleksja nad tożsamością w realiach radzieckich, o trwaniu w tradycjach przodków, z marzeniami o wielkim świecie. Nie brakuje dramatycznych zdarzeń, jak ratowanie Żydów. Opowiedziane historie z pewnością są jednymi z wielu na Wileńszczyźnie, ale książka zawiera pierwszą taką opowieść, zapisaną przez miejscowego Polaka. Dzięki temu Fabianiszki nie znikły, są i pozostaną. W książce znalazło się wiele zdjęć archiwalnych. Aby się przekonać o tym, że czyta się ona szybko i z niesłabnącym zainteresowaniem, wystarczy po nią sięgnąć.
1. Archiwalne zdjęcia z książki Romualda Mieczkowskiego „Były sobie Fabianiszki”
2. Archiwalne zdjęcia z książki Romuald Mieczkowskiego „Były sobie Fabianiszki”
Z tego miejsca jak na dłoni panorama Wilna. W tym miejscu poznaje się prawdziwy sens życia – dzięki Miłosierdziu zwycięża dobro i piękno. Hospicjum im. Bł. Ks. Michała Sopoćki w Wilnie. Z tego miejsca swe słowa do uczestników „Powrotów Poezji nad Wilię” kieruje siostra Michaela Rak, dyrektor placówki.
Nowości wydawnicze uczestników „Majów nad Wilią”. Maciek Mieczkowski prezentuje swoją książkę reportaży pt. Maciej Mieczkowski – Na Zakręcie: Kijów i Ukraina u progu zmian, która jest zapisem czteroletniego pobytu autora i jego rodziny w tym kraju. W książce znajdziemy barwny opis codzienności na Ukrainie, nie brakuje w niej ciekawostek, optymizmu mimo kart trudnej historii i problemów współczesności, zawarta została w niej pamięć o polsko-litewsko-ukraińskiej spuściźnie kulturalnej i obyczajowej, która dotyka czasów Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczpospolitej Polskiej. Urozmaicają ją liczne fotografie. Przydatna będzie nie tylko dla tych, którzy są związani z Ukrainą bądź wybieraja się do tego kraju, na pewno zaintesuje ona też szerszy ogół czytelników, szczególnie zaiteresowanych wschodnimi sąsiadami Polski.
Romuald Mieczkowski. Z Archiwum „Majów nad Wilią” – 1996 (3). Zdjęcia: Bronisława Kondratowicz i autor zapisu – Kwiaty dla Mickiewicza od Eugenijusa Ališanki, Bohdana Urbankowskiego i Romualda Mieczkowskiego; W Zułowie i na stacji kolejowej w Bezdanach; Gości festiwalu w Mejszagole podejmował ks. prałat Józef Obremski, miał wtedy 90 latIII Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią” odbyły się 12-16 maja 1996 jako „międzynarodowe” i od tego czasu miały one bardziej sprecyzowany program, wtedy pod hasłem „Legenda i współczesność – śladami Józefa Piłsudskiego”. Na tę okazję przybył znawca biografii Marszałka Bohdan Urbankowski, również poeta z Warszawy. Po raz pierwszy swą obecność w Wilnie zaznaczyli m.in. Wiesław Szymański z Białegostoku (zainspirowany Wilnem napisze potem wiele wierszy, wyda tomik pt. „Wiraż wileński”, rzec można w festiwalu wileńskim uczestniczyło tamtejsze środowisko niemalże in corpore), prof. Mieczysław Jackiewicz, Eugeniusz Kurzawa, Marta Berowska, Wiesław Malicki. Odbyły się kolejne spotkania na Wileńszczyźnie, poeci podążali śladami Marszałka na trasie Pikieliszki – Podbrodzie – Bezdany – Powiewiórka – Zułów. Odbyły się spotkania autorskie w niektórych miejscowościach na tej trasie, ponadto ich „geografia” została uzupełniona o Sużany, Maguny i Preny. W niektórych punktach programu uczestniczyli przedstawiciele poznańskiego środowiska „Czas Kultury”, jednakże jakiejkolwiek współpracy nie udało się nawiązać. W części muzycznej wyróżnić należy występ litewskiego gitarzysty klasycznego Algimantasa Paulukevičiusa, z którym potem polscy poeci z Wilna odbywali swe wojaże po Polsce.
Krystyna Lenkowska niejednokrotnie gościła podczas „Majów nad Wilią”. Jest poetką i prozatorką, tłumaczką. Jej twórczość gościła także na łamach „Znad Wilii”. Wiersze Lenkowskiej ukazały się w USA, na Ukrainie, w krajach Europy, Ameryki Pd. i Azji. Wiersz „Oko Johna Keatsa w Rzymie” dostał I nagrodę na międzynarodowym konkursie w Sarajewie Seeking a Poem za rok 2012. W 2013 otrzymała nagrodę Menada na festiwalu poezji Ditet e Naimit (XVII edycja w Macedonii i Albanii), wcześniej w Bhubaneswar w Indiach. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz do Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Autorka piosenek nagranych na płytach zespołu Ratatam, Bożeny Boba-Dygi, Beaty Czerneckiej z Piwnicy pod Baranami w Krakowie. Mieszka w Rzeszowie.
Romuald Mieczkowski. Archiwum „Majów nad Wilią” – 1995 (2). Zdjęcia: Bronisława Kondratowicz – Kwiaty przy pomniku Mickiewicza składa Valentinas Sventickas, prezes Związku Pisarzy Litwy; Po spotkaniu w szkole w Miednikach, z lewa – Janusz I. Wójcik, Nikos Chadzinikolau, Hatif Janabi i Renata Putzlacher; Podczas zwiedzania ruin zamku w Miednikach; Renata Putzlacher, obok – Romuald Mieczkowski
II Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią” wystartowały 7 maja 1995 i trwały pięć dni. W ich otwarciu uczestniczył nowo obrany prezes Związku Pisarzy Litwy Valentinas Sventickas. Wśród naszych gości byli m.in. Jan Leończuk, Emil Węgrzyn, po pierwszy raz przybył na Litwę Janusz Ireneusz Wójcik, z którym właśnie wtedy połączyła wilnian ścisła współpraca. Festiwal zaszczycili prof. Elżbieta Janus i prof. Roman Loth, przybyli grecki poeta mieszkający w Poznaniu Nikos Chadzinikolau i Irakijczyk Hatif Janabi, z Czech dotarła Renata Putzlacher zaś z pobliskiej Białorusi – Michał Wołosewicz, stay bywalec kolejnych „Majów”. Krąg twórców uzupełnili Jonas Liniauskas. pisząca po białorusku Tacjana Sapacz i po ukraińsku – Nadija Neporożnia. Jak i poprzednio. Złożono wizytę w Związku Pisarzy Litwy, takie rozmowy staną się tradycją i będą odbywać każdorazowo. Spotkania miały miejsce w dworku Władysława Syrokomli w Borejkowszczyźnie, w Nowej Wilejce (pierwsze gremialne odwiedziny domu, w którym mieszkał poeta Sławomir Worotyński), Mejszagole, Suderwi, Miednikach, Rudominie, Pakienie, Kowalczukach, Szumsku, Turgielach, Połukni, w szkołach i placówkach wileńskich. W nowo otwartej przy redakcji dwutygodnika „Znad Wilii” Polskiej Galerii Artystycznej odbyła się „Biesiada poetów, muzyków, malarzy i ich przyjaciół”, która stanie się tradycyjnym i „żelaznym” punktem programu kolejnych „Majów”. Uzupełnił ją koncert poezji śpiewanej, w wykonaniu duetu: Grzegorz Jurgielewicz – Jan Skrobot, z udziałem Haliny Zubel (sopran).
Tomasz Rogoża – urodzony w Wilnie, jest adwokatem praktykującym i mieszkającym w Warszawie. Kiedy był dzieckiem, jego rodzice zamieszkali w Polsce. Jest twórcą rysunków oraz kolaży ze zdjęć i sztuki ulicznej, autorem opowiadań publikowanych pod pseudonimem Wawrzyn Komar w prasie literackiej („Akant”, „Świat Inflant”). Nagrodzony w warszawskim konkursie literackim „Opowiem Wam Historię” za opowiadanie „Tu, na końcu Szarotki”, drukował swoje opowiadania w „Znad Wilii”. Interesują go zagadnienia tożsamościowe, jak określa „dwoistości”, z jakim stykają się Polacy z Litwy i ogólnie ludzie mieszkający poza granicami swojego kraju. Także nawiązuje do tego w niniejszym filmie, jaki jesienią tego roku cieszył się powodzeniem podczas Festiwalu „Wilno w Gdańsku”.
Romuald Mieczkowski. Z historii „Majów nad Wilią”.
Zdjęcia: Bronisława Kondratowicz – otwarcie festiwalu, poeci w podwórzu domu, w którym mieszkał Adam Mickiewicz oraz przed zamkiem w Trokach.
To było ponad 26 lat temu. 17 maja 1994 roku odbyły się I Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią”. Poeci polscy Wilna zostali wreszcie gospodarzami poważnego festiwalu, który już na starcie został doceniony. Jego otwarcia dokonywali ówcześni prezesi: Vytautas Martinkus – Związek Pisarzy Litwy i Romuald Karaś – Związek Literatów Polskich – na zdjęciu 1, na pierwszym planie, obok nich z prawa – Waldemar Smaszcz. Z Polski przybyli wtedy także m.in. urodzony w Santoce k/Wilna Henryk Szylkin, Jerzy Tomaszkiewicz, urodzony w Wilnie Tadeusz Cugow-Kwiatkowski, obecny był prof. Tadeusz Bujnicki. W festiwalu uczestniczyli literaci litewscy – Violeta Palčinskaitė, Marcelijus Martinaitis, Alfonsas Bukontas, Eugenijus Ališanka, wielki przyjaciel festiwalu prof. Algis Kalėda, pisarz żydowskiego pochodzenia Markas Zingeris, poeta piszący po białorusku Oleh Minkin i piszący po rosyjsku – Witalij Asowskij, oczywiście z gremialnym udziałem poetów polskich Wilna. Nie było wtedy jeszcze ani Domu Kultury Polskiej, ani Instytutu Polskiego w Wilnie i spotkania odbyły się w redakcji „Znad Wilii”, na Uniwersytetach – Wileńskim i Pedagogicznym, na powstającym Uniwersytecie Polskim, w szkołach i placówkach kulturalnych – w Trokach, Jaszunach, Solecznikach, Niemenczynie, Niemieżu, Mickunach i w szkołach polskich w Wilnie. Odbyła się pierwsza podczas festiwalu Środa Literacka w autentycznej Celi Konrada – wiersze czytano przy świecach, a towarzyszyła im muzyka w wykonaniu Kwartetu Smyczkowego pod kierownictwem Zbigniewa Lewickiego. Odtąd ani jeden „Maj nad Wilią” nie odbył się bez Środy Literackiej, zaś festiwal rozwijał się nieustannie i wkrótce był znany nawet poza granicami Litwy.
Swój wiersz specjalnie dla festiwalu prezentuje Tomasz Snarski, gdański prawnik o wileńskich korzeniach, adwokat, wykładowca akademicki, publicysta i poeta. Przyjaciel „Maja nad Wilią”, stały współpracownik kwartalnika „Znad Wilii”, wolontariusz i przyjaciel wileńskiego Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki, a także członek Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy. Zakochany w Wilnie i całej Litwie. Ostatnio opublikował monografię poświęconą wileńskiemu profesorowi prawa Bronisławowi Wróblewskiemu (będzie jeszcze o tym mowa). W przygotowaniu jest jego trzeci tomik poezji, który w 2021 roku ukaże się w serii Biblioteka Znad Wilii.
„MOJE MAJE NAD WILIĄ – Krystyna Konecka, Białystok:
Tylko ktoś, kto miał szczęście uczestniczyć, chociaż raz w „Maju nad Wilią – organizowanym od ostatniej dekady XX wieku przez poetę i edytora Romualda Mieczkowskiego – wie, jakiej wartości dar otrzymał. Jakiego doświadczył wyróżnienia.
Miałam szczęście uczestniczyć w kilku edycjach tej największej polskiej imprezy poetyckiej w Wilnie, począwszy od IV jej edycji w roku 1997. Każda z nich była dla mnie wielką, niezapomnianą literacką przygodą, zderzeniem z przeszłością. Z historycznym dziedzictwem kulturowym tej ziemi, niezliczonymi spotkaniami z kolegami po piórze, żyjącymi po obydwu stronach granicy, którzy stali się przyjaciółmi. Ze środowiskiem twórców litewskich. Inspiracją do pisania nowych wierszy.
Dla mnie, za każdym razem, było to także coś w rodzaju przeglądania kart rodzinnego albumu, gdyż Litwa to ojczyzna moja „…z epoki embrionu (…) moich rodziców, królów i poetów”. Gdyż nadal na wileńskim Zwierzyńcu mieszkają krewni. Tym głębsze utrwaliły się wzruszenia.
Dla upamiętnienia poszczególnych spotkań opisywałam je na łamach białostockiej „Gazety Współczesnej”, gromadziłam też dokumentację fotograficzną, prezentując część zdjęć m.in. na ekspozycji w Anglii.
Oto – kilkanaście kadrów z niezapomnianych, moich „Majów” dla uczestników tegorocznego, pandemicznego, na który zostałam zaproszona. Za co wyrażam podziękowanie z głębi serca.
Joanna Słodyczka jest poetką z Polskich Gór, pisze też gwarą góralską. W ostatnich czasach („zarazy”) niestrudzenie i codziennie czyta poezję i prozę wirtualnie – https://www.facebook.com/bibliotekapubliczna.rabawyzna – dorosłym i dzieciom, również pochodzącą znad Wilii, co można uznać za rezultat jej pobytu na ostatnim „Maju nad Wilią”, podczas którego dała się zainspirować również tematyką wileńską.
„Powrotom Poezji nad Wilię” towarzyszy muzyka. Utwór pt. „Modlitwa” wykonuje wilnianka Anna Mora pt. / słowa i muzyka – Magdalena Krakowska (Australia), aranżacja – Aurimas Driukas, został on nagrany w okolicach Wilna i w Rudominie przez telewizję internetową RudiTV Rudolfa Kosińskiego (Niemcy). „ModLitwa” była nagrodzona w 2019 na Polonijnym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu.
Anna Mora ukończyła Wydział Kultury i Sztuki Uniwersytetu Petersburskiego. Jest laureatką konkursu Tonna Awards 2016 dla najlepszej piosenkarki z państw bałtyckich. Występowała w programach TV w Polsce, Szwecji, Rosji i na Litwie. Jej debiutancka płyta pt. „Unison” została wydana w trzech językach w 2018. Dziękujemy pieśniarce za udostępnienie utworu i przesłanie w nim zawarte, zachęcamy do kontynuowania twórczości w nurcie polskiej poezji śpiewanej na Litwie.
W ostatnich latach wśród najaktywniejszych uczestników festiwalu „Maj nad Wilią” była poetka Maria Duszka z Sieradza, która dała się zainspirować Wilnem, zaś znaczna część jej wierszy ukazała się po litewsku.